Komu i kiedy przysługuje opieka paliatywna?

Opieka paliatywna polega na zajmowaniu się pacjentem w taki sposób, by mógł on zachować jak największy komfort życia w swoich ostatnich miesiącach. Sam przymiotnik “paliatywny” powstał z łacińskiego słowa palliatus. Gdyby przetłumaczyć to sformułowanie dosłownie, oznaczałoby “okryty płaszczem”. W ten sposób próbowano nawiązać do ukrywania objawów choroby. 

Medycyna paliatywna nie skupia się jednak na tym, by symptomy nie były widoczne dla otoczenia. Jej zadaniem jest niesienie chorym realnej ulgi w bólu, przy czym chodzi zarówno o ból fizyczny, jak i psychiczny. Z tego względu niektóre osoby próbują upatrywać źródeł sformułowania “paliatywny” w angielskim zwrocie “to palliate” oznaczającym “ulżyć, złagodzić, uśmierzyć”. 

W którym momencie lekarz wskazuje na możliwość objęcia pacjenta opieką paliatywną?

Przedstawiciele współczesnej medycyny odchodzą od podtrzymywania życia za wszelką cenę. Dopóki leczenie przyczynowe daje efekty, będą dokładać wszelkich starań, by wyleczyć swoich pacjentów. Jednak kiedy chory znajduje się w terminalnej fazie przewlekłej, postępującej choroby, a dalsza kuracja nie doprowadzi go do zdrowia, informują o tym otwarcie. W ten sposób oszczędzają osobom, które znajdują się pod ich opieką, cierpień związanych z uciążliwymi zabiegami. 

Nie oznacza to jednak, że chory zostaje sam ze swoim problemem. Dzięki opiece paliatywnej może spokojnie odpocząć po długiej walce z chorobą, którą dotąd prowadził. Lekarz prowadzący wypisuje w takiej chwili skierowanie uprawniające do objęcia opieką hospicjum. W skierowaniu musi znaleźć się zaświadczenie o zakończeniu leczenia przyczynowego po wyczerpaniu wszystkich możliwości.

Czy opieka paliatywna jest dostępna dla każdego?

W idealnej sytuacji każdy człowiek na Ziemi powinien mieć zapewnioną fachową opiekę u schyłku swojego życia. Niestety, realia wyglądają nieco inaczej. Aby zostać objętym opieką hospicyjną, należy zmieścić się w obowiązujących przepisach. Wykaz chorób, przy których NFZ refunduje hospicjum, można znaleźć w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu medycyny paliatywnej i hospicyjnej.

Osoby dorosłe mogą być objęte darmową opieką paliatywną, jeśli cierpią z powodu:

  • choroby wywołanej przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV),
  • nowotworów,
  • następstw zapalnych chorób ośrodkowego układu nerwowego,
  • układowych zaników pierwotnych zajmujące ośrodkowy układ nerwowy,
  • kardiomiopatii,
  • pewnych rodzajów niewydolności oddechowej,
  • owrzodzeń odleżynowych.

Powyższa lista wciąż nie wyczerpuje wszystkich chorób, w których opieka hospicjum byłaby realnie potrzebna. Wśród wielu przedstawicieli medycyny paliatywnej budzi to spory sprzeciw. Z tego względu od lat podejmowane są działania w celu rozszerzenia wykazu. Niestety, jak dotąd, okazują się one bezskuteczne.

W przypadku dzieci do ukończenia 18 roku życia lista chorób jest zdecydowanie dłuższa. Obejmuje na przykład nieodwracalne niewydolności wielonarządowe, choroby metaboliczne, choroby nerwowo-mięśniowe, następstwa różnorodnych urazów i wady genetyczne. Umożliwia to objęcie opieką młodych ludzi w znacznie szerszym zakresie.